آب سیاه (گلوکوم)
گلوکوم و درمان لیزری
گلوکوم یا آب سیاه به بیماری ای گفته می شود که طی آن عصب بینایی در اثر عواملی مانند افزایش فشار داخل چشمی (یا به اختصار فشار چشم) آسیب می بیند. از آنجا که عصب بینایی مسئولیت انتقال اطلاعات بینایی به مغز را برعهده دارد، آسیب آن (به تدریج) موجب نقص میدان بینایی می شود و در صورتی که بیماری درمان نشده و پیشرفت کند در نهایت می تواند به نابینایی کامل منجر شود.
در اغلب موارد معاینه کامل بالینی شامل اندازه گیری فشار داخل چشم، معاینه زاویه چشم، بررسی نمای عصب بینایی و تست میدان بینایی برای تشخیص گلوکوم کافی است؛ ولی در بعضی موارد خاص نیاز به انجام تست های دیگر مانند تصویربرداری از سر عصب بینایی و شبکیه نیز وجود دارد
در روند بیماری گلوکوم، عصب بینایی به تدریج آسیب می بیند و سلول های عصبی موجود در آن دچار مرگ تدریجی می شوند. هنگامی که گلوکوم تشخیص داده می شود برای بخشی از الیاف عصب چشم که از بین رفته است درمانی (در حال حاضر) وجود ندارد. هدف اصلی از درمان گلوکوم، جلوگیری از پیشرفت بیماری و حفظ دید باقی مانده برای انجام امور زندگی عادی بیمار است.
درمان آب سیاه به صورت پله ای صورت می گیرد از دارو درمانی آغاز شده و در صورت عدم موفقیت به وسیله لیزر از فشار چشم کاسته می شود و در موارد حاد در صورت عدم موفقیت درمان با لیزر از روش جراحی استفاده می شود .
اصلاح عیوب انکساری
لازک و PRK
لازک و PRK یکی دیگر از روش های متداول برای درمان عیب انکساری و درمان آستیگماتیسم، نزدیک بینی و دوربینی در سراسر دنیاست؛ مهمترین تفاوت این روش با لیزیک به محل تابش اشعه لیزر اکسایمر روی قرنیه مربوط می شود. در لیزیک اشعه لیزر پس از لایه برداری از سطح قرنیه به سطح جدید اصابت می کند و عمل تراش صورت می گیرد؛ در حالی که در عمل لازک اشعه بدون لایه برداری از قرنیه و تنها پس از برداشتن اپیتلیوم «بافت پوششی سطح قرنیه»، به سطح قرنیه چشم اصابت می کند. از سوی دیگر لازک را نوع تغییر یافته PRK عنوان می کنند با این وجود نسبت به روش PRK طرفداران کمتری دارد.
در روش PRK یا «فتو رفراکتیو کراتکتومی» با استفاده از اشعه لیزر اکسایمر از میزان نزدیک بینی بیمار کاسته می شود. با استفاده از این روش لایه بسیار نازکی از قرنیه در حد چند ده میکرون برداشته شده و با اعمال تغییراتی در انحنای قرنیه، از میزان عیب انکساری چشم کاسته می شود.
این روش درمانی به صورت یک عمل سرپایی می باشد و در کلینیک انجام می شود. چشم بیمار ابتدا با استفاده از قطره های موضعی، بی حس می شود، سپس جراح بعد از برداشتن لایه سطحی قرنیه (اپی تلیوم) درمان با اکسایمر لیزر را آغاز می کند، در نهایت بعد از شکل گیری مجدد قرنیه عمل متوقف می شود.
فمتولیزیک
فمتولیزیک یک عمل پیشرفته و جایگزین لیزیک معمولی می باشد، و در حقیقت این عمل ، شکل پیشرفته لیزیک ست. در این عمل هم مانند لیزیک یک لایه (فلپ) از قرنیه جدا می شود. ولی برعکس لیزیک معمولی که لایه برداری توسط یک دستگاه مکانیکی به نام میکروکراتوم است، در فمتولیزیک، لایه برداری توسط لیزر فمتوسکند انجام می شود. لیزر فمتوسکند قادر است برش های بسیار دقیق و ظریف در نسج قرنیه ایجاد کند. با استفاده از این لیزر می توان برشها را به هر شکل و اندازه و در هر عمقی از قرنیه انجام داد. فلپ ایجاد شده با دستگاه فمتو نازک تر و دقیق تر از میکروکراتوم است و سطح ایجاد شده در قرنیه نیز صاف تر است. در این عمل نیز پس از این که فلپ قرنیه برداشته شد، لیزر اگزایمر وظیفه خود را که همان اصلاح عیوب انکساری چشم است انجام می دهد.
لنزهای داخل چشمی
لنزهای داخل چشمی، لنزهایی هستند که با عمل جراحی در داخل کره چشم به صورت دائمی کارگذاری می شوند . این لنزها دو دسته هستند . دسته ای که هنگام عمل آب مروارید کار گذاشته می شوند و دسته دیگر لنزهایی هستند که به عنوان جایگزین عینک ، لیزیک یا PRK در داخل چشم تعبیه می شوند.
لنزهای داخل چشمی همزمان با عمل آب مروارید
این لنزها در افراد مسن و یا افرادی که به هر دلیل دچار آب مروارید هستند و نیاز به عمل جراحی آب مروارید دارند، همرمان با عمل آب مروارید و به جای عدسی طبیعی در داخل چشم تعبیه می شوند. چون هنگام عمل آب مروارید، عدسی طبیعی چشم خارج شده و بایستی به جای آن عدسی مصنوعی کارگذاری شود.
لنزهای داخل چشمی برای اصلاح ضعف شدید چشم
این دسته از لنزها در افراد جوانتر که دارای عیب انکساری درجه بالای چشم (در اصطلاح ضعف شدید چشم ) هستند مورد استفاده قرار می گیرند . در شماره های بالا معمولا اعمال لیزیک یا PRK انتخاب خوبی نبوده و ممکن است منجر به اختلال بینائی پس از عمل شوند . لذا در این شماره ها جایگزین بهتر و مناسب تر ، کارگذاری لنزهای مخصوص داخل چشمی می باشد که کیفیت دید مناسب تری برای بیماران ایجاد می کند . این لنزها همان اثر لنزهای تماسی (Contact Lens) را دارند که توسط بعضی افراد استفاده شده و در موقع شب و موقع خواب از چشم خارج می گردند . مزیت لنزهای داخل چشمی نسبت به لنزهای تماسی این است که لنزهای داخل چشمی دائمی بوده و طبیعتا مشکل نگهداری و تمیز کردن و گذاشتن و برداشتن ندارند.
این لنز ها دو نمونه هستند، نمونه از آنها که ICL نامیده می شوند، در پشت مردمک و عنبیه کارگذاشته می شوند. و نمونه دیگر که آرتیزان (Artisan) یا آرتی فلکس (Artiflex) در جلوی مردمک قرارگرفته و توسط دو گیره که در آنها تعبیه شده به عنبیه فیکس و جسبانده می شوند. هر کدام از این لنزها مزایا و اشکالات مربوط به خود را دارند و نمی توان بر تری مطلقی برای هر کدام قائل شد. لذا انتخاب نوع لنز بسته به نظر پزشک معالج و تجربه او دارد.
این لنزها قادرند درجات بالائی از نزدیک بینی و آستیگماتیسم را اصلاح کنند، ولی کاربرد آنها در دوربینی با محدودیت هائی روبه رو می باشد. شرط گذاشتن این لنزها این است که عمق اطاق قدامی چشم حدد اقل ۳ میلیمتر باشد، که این مسئله در عکس برداری ها مشخص می شود. برای بررسی و تجویز این لنزها لازم است عکس برداری های مختلفی از چشم انجام شود. آگر چه این لنزها تآثیری بر روی شبکیه نداشته و عمل آنها شانس بروز جداشدگی شبکیه را بالانمی برد، ولی با توجه به این که در افراد نزدیک بین شبکیه نازک است، قبل از عمل بررسی کامل شبکیه انجام می شود و در صورت لزوم مشاوره متخصص شبکیه صورت می گیرد
مانند هر گونه عمل جراحی، این لنزها هم ممکن است عوارضی به دنبال داشته باشند ولی خوشبختانه عوارض آنها نادر و در اکثر موارد قابل درمان هستند. این عوارض عبارتند از التهاب و خونریزی داخل چشمی، عفونت داخل چشمی، در رفتگی لنز به صورت خود به خود یا در اثر ضربه، آب مروارید و کدورت قرنیه. ولی بایستی گفت مزایای این لنز ها بر ریسک عوارضشان کاملآ می چربد و نتایج دراز مدت آنها در شماره های بالا بهتر از سایر اعمال است.
انحراف چشم
استرابیسم چیست
به حالتی گفته می شود که چشم ها هم محور نباشند. این عارضه یکی از شایع ترین مشکلات چشمی در کودکان می باشد که حدود 4درصد کودکان کمتر از 6 سال (دختر یا پسر) را درگیر می کند. در این بیماری ممکن است یک یا هر دو چشم به سمت داخل، خارج، بالا یا پایین منحرف شود و نیز ممکن است بیش از یکی از موارد مذکور به طور همزمان در یک کودک مشاهده شود. نام دیگر این بیماری «لوچی» است.
عملکرد همزمان چشم ها:
در دید طبیعی زمانی که دو چشم بر روی یک نقطه واحد تمرکز کنند، مغز تصاویر تشکیل شده در دو چشم را با هم ترکیب کرده و به یک تصویر واحد و سه بعدی تبدیل می کند که این تصویر سه بعدی باعث درک عمقی اشیا می شود. وقتی که یکی از چشم ها در محور طبیعی خود نباشد، دو تصویر مختلف به مغز ارسال می شود. در کودکان، مغز یاد می گیرد که از تصویر چشم منحرف صرف نظر کند و فقط تصویر چشم سالم را ببیند، در این حال حتی اگر در ابتدا دوبینی وجود داشته باشد، به سرعت از بین رفته و کودک درک عمقی اشیا را هم از دست می دهد.
درمان اختصاصی لوچی در کودک بر مبنای معیارهای زیر انجام می شود:
1- سن کودک، سلامت عمومی و سابقه پزشکی
2- تحمل کودک جهت پذیرش درمان های اختصاصی
3- علت استرابیسم
4- نوع استرابیسم و شدت آن
توجه: درمان شامل یک یا چند مورد از موارد زیر باشد:
– استفاده از عینک یا منشور
– قطره های چشمی
– ورزش های چشمی
– استفاده از پوشش بر روی یک یا هر دو چشم به طور متناوب (در صورت وجود هم زمان تنبلی چشم، این روش به اصلاح آن کمک می کند.)
– جراحی: در صورت تشخیص پزشک و عدم پاسخ به سایر درمان ها، این روش یکی از بی خطرترین و موثرترین روش های درمان استرابیسم است.
* اهداف درمان:
1- هم راستا شدن چشم ها
2- عملکرد مناسب حرکات دو چشمی
3- تکامل مطلوب بینایی و دستیابی به دید واحد دو چشمی
بیماری کاتاراکت یا آب مروارید
آب مروارید (Cataract)
آب مروارید یا کاتاراکت یک بیماری شایع چشمی و عمل آن شایع ترین عمل چشم می باشد. این بیماری وقتی ایجاد می شود که عدسی چشم شفافیت خود را از دست بدهد و از حالت روشن به رنگ سفید و یا تیره تغییر کند. در این حالت، کدورت, مانع ایجاد تصویر شفاف در چشم می شود و به مررور زمان و با افزایش کدورت، بیمار دید خود را از دست می دهد و نیاز به عمل جراحی پیدا می کند. در شکل، نمای لنز کدر و سفید شده را در بیمار مبتلا به کاتاراکت مشاهده می کنید.
علامت بیماری، تاری تدریجی بینائی بدون درد و قرمزی و ناراحتی دیگر است. این بیماری با معاینه چشم توسط چشم پزشک به راحتی قابل تشخیص است. در اکثر موارد ، آب مروارید قابل پیشگیری نمی باشد ، ولی محافظت چشم ها از ضربه و آسیب ، تشخیص و درمان به موقع بیماریهای داخلی، تغذیه مناسب، محافظت از عوامل محیطی و مشاوره ژنتیک قبل از ازدواج در خانواده های مستعد می توانند نقش پیشگیرانه داشته باشند.آب مروارید علل مختلفی دارد ولی شایع ترین علت آن افزایش سن می باشد. علل دیگری مانند ضربه به چشم، داروها ، بیماری های داخلی نظیر دیابت، بیماری های متابولیک و عفونی را می توان نام برد. در کودکان نیز ممکن است آب مروارید ایجاد شود که علت آن معمولآ مادر زادی و ارثی می باشد ولی بیماری های داخلی و عمومی هم می توانند عامل بروز آب مروارید در این گروه سنی باشند.
درمان آب مروارید
درمان قطعی آب مروارید عمل جراحی می باشد .توسط عمل جراحی ، عدسی کدر شده چشم خارج و به جای آن عدسی مصنوعی کارگذاری می شود .نتیجه درمان آب مروارید بسیار خوب و موثر می باشد. در گذشته برای انجام عمل آب مروارید از برشهای بزرگی استفاده می شد ، ولی امروزه با استفاده از یک برش کمتر از ۳ میلیمتری، عمل قابل انجام است و عدسی های مخصوصی وجود دارند که انعطاف پذیر و قابل تا شدن هستند. این لنزها از همان برش کوچک ایجاد شده وارد چشم شده و پس از آن در چشم باز شده و شکل اصلی خود را بدست می آورند . برای خارج نمودن عدسی چشم از دستگاهی به نام ” فیکو ” استفاده می شود . این دستگاه توسط انرژی مافوق صوت ، عدسی را خرد کرده و توسط مکیدن، عدسی را از چشم خارج می کند و سپس عدسی مصنوعی تا شونده ( Foldable ) در چشم بیمار و در محل عدسی طبیعی کار گذاشته می شود. با این نوع عمل، بهبود بینایی سریع بوده و بیمار می تواند در روز های اول پس از عمل به کار و فعالیت خود برگردد.
لنزهای داخل چشمی
این لنزها در سیر تکامل خود دچار تحولات زیادی شده اند . امروزه این لنزها از نوع قابل انعطاف بوده و اگرچه قطر آنها حدود ۶ میلیمتر است ولی از برشهای ۳ میلیمتری و کوچکتر وارد چشم می شوند . لنزها از نظر کیفیت نیز بهبودی یافته اند ، در گذشته این لنزها فقط دید دور را اصلاح می کردند ولی اخیرا نوعی ازلنزها ساخته شده که مانند چشم طبیعی انسان می توانند همزمان دید دور و نزدیک را اصلاح کنند.
لنزها انواع مختلفی دارند. لنزهای معمولی یک کانونه، لنزهایی هستند که در اکثر افراد استفاده می شوند. شما با این لنزها قادر خواهید بود دور را به خوبی ببینید ولی برای دیدن اشیای ریز نزدیک نظیر خطوط کتاب، تلفن همراه و نوشتن و فعالیت های مشابه، نیاز به عینک خواهید داشت. نوع دیگر لنزها برای افرادی که آستیگمات دارند مناسب هستند. به این لنز ها توریک (Toric) می گویند. لنز توریک براع کسانی مناسب است که علاوه بر آب مروارید، دچار آستیگماتیسم نیز هستند. لنز های توریک باعث می شوند این گروه از افراد بتوانید دور را به خوبی ببینید ولی باز هم، برای مطالعه و نزدیک نیاز به عینک خواهید داشت. بدیهی است کسانی که دارای آستیگماتیسم هستند اگر از لنزهای معمولی استفاده کنند، بعد از عمل هم برای دور و هم برای نزدید نیز به عینک خواهند داشت. نوع سومی از لنزها وجود دارند که به آن ها لنزهای Multifoca (چند کانونه ، دو دید ، سه دید) گفته می شود و هدف این است که شما بتوانید فواصل مختلف را مانند نزدیک (مطالعه)، متوسط (کامپیوتر) و دور (تلویزیون و رانندگی) را به خوبی ببینید. البته در صورتی شما می توانید از این لنزها استفاده کنید که چشم شما آستیگمات نباشد (خوشبختانه امروزه لنزهایی هستند که همزمان دید دور و نزدیک و آستیگمات را اصلاح می کنند ولی این لنزها گران قیمت بوده و برای همه مناسب نیستند).
جراحی های شبکیه
ویترکتومی چیست
عوامل مختلفی هستند که بینایی و سلامت چشم ما را تهدید می کنند؛ به طور معمول چشم پزشکان از روش های مختلفی برای درمان اختلالات بینایی استفاده می کند؛ هدف آن است که بیماری برطرف و کیفیت بینایی فرد افزایش یابد. از جمله این روش ها عمل جراحی ویترکتومی است.
* ویترکتومی چیست؟
نوعی از جراحی چشمی است که برای درمان برخی از اختلالات شبکیه و زجاجیه به کار می رود. شبکیه بافت حساس به نور در قسمت عقب کره چشم است. زجاجیه ماده شفاف و ژله ای است که بخش میانی چشم را پر می کند. در عمل جراحی ویترکتومی، زجاجیه تخلیه شده و چشم پزشک جراح آن را با یک محلول مخصوص جایگزین می کند.
افرادی که علائم زیر توسط چشم پزشک برای چشم شان تشخیص داده شده کاندید عمل جراحی ویترکتومی هستند:
– رتینوپاتی دیابتی به خصوص اگر خونریزی و کشیدگی بر روی شبکیه وجود داشته باشد.
– برخی از موارد جداشدگی شبکیه
– عفونت بخش های داخلی کره چشم
– جراحت شدید چشم
– چروک شدگی ماکولا (ناحیه مرکزی شبکیه)
– سوراخ ماکولا
– به دنبال بروز برخی اختلالات بعد از جراحی کاتاراکت
عمل جراحی ویترکتومی اغلب باعث بهبود بینایی یا تثبیت آن می شود. خون یا باقی مانده های ناشی از عفونت یا التهاب که ممکن است باعث انسداد یا محو شدن تصویر برای تمرکز بر روی شبکیه شود، با انجام جراحی خارج می شود.
بافت آسیب دیده ای که ممکن است باعث جا به جایی، چروک خوردگی یا از هم گسیختگی شبکیه شود، با جراحی ویترکتومی خارج می شود. در صورتی که شبکیه در محل اصلی خود نباشد، بینایی کاهش می یابد.
با این روش، همچنین می توان جسم خارجی را که به دنبال ضربه در داخل چشم گیر افتاده است، خارج کرد. در صورتی که این اجسام خارج نشوند، بینایی در اغلب موارد دچار آسیب می شود.
جراحی های قرنیه
پیوند قرنیه
قرنیه چیست؟
قرنیه قسمت شفاف جلوی کره چشم است که مثل شیشه پنجره داخل چشم را از محیط خارج جدا می کند. قرنیه دو وظیفه مهم دارد: یکی آنکه پرتوهای نور را به داخل چشم هدایت کند و آن ها را روی پرده شبکیه متمرکز کند، دوم آنکه از ساختمان های داخل کره چشم محافظت نماید.
برای آنکه نور بتواند وارد چشم شده و به پرده شبکیه برسد ابتدا باید از قرنیه عبور کند. بنابراین شفاف بودن قرنیه اهمیت زیادی در بینایی دارد. همانطور که اگر از پشت یک شیشه کثیف به اشیاء نگاه کنیم آن ها را تار می بینیم، اگر از پشت یک قرنیه کدر به اشیاء نگاه کنیم آن ها را تار خواهیم دید. به علاوه همانطور که از پشت یک شیشه موجدار یا مشجر اجسام کج و معوج به نظر می رسند اگر سطح قرنیه ناهموار باشد نیز تصاویر کج و معوج دیده می شوند. پس وجود یک قرنیه سالم و شفاف با سطح هموار و انحنای طبیعی برای دید طبیعی ضروری است. در بسیاری از موارد پیوند قرنیه به منظور برداشتن بخش های کدر قرنیه و جایگزین کردن آن با قرنیه شفاف انجام می گیرد.
همانطور که گفته شد یکی از وظایف مهم قرنیه حفاظت از ساختمان های داخل کره چشم است. در مواردی که به علت عفونت یا سوختگی سوراخی در قرنیه ایجاد شود احتمال تخریب و آلودگی بافت های داخل چشم وجود دارد. در این حالت برای حفاظت از ساختمان های داخل کره چشم لازم است سوراخ ایجاد شده به سرعت ترمیم شود که پیوند قرنیه روش مناسبی برای این منظور می باشد.
پیوند قرنیه چیست؟
پیوند قرنیه یک عمل جراحی است که طی آن قسمت آسیب دیده قرنیه بیمار برداشته شده، با یک قرنیه جدید سالم جایگزین می گردد. پیوند قرنیه معمولاً به یکی از این دلایل انجام می شود:
ایجاد دید بهتر در مواردی که کدورت قرنیه باعث تاری دید شده است.
ترمیم سوراخ قرنیه برای حفاظت ساختمان های داخل کره چشم.
درمان درد چشم در مواردی که به علت بیماری یا تورم قرنیه درد شدید وجود دارد.
ریشه کن کردن عفونت در مواردی که عفونت قرنیه با دارو درمان نمی شود.
پیوند قرنیه در چه بیماری هایی انجام می شود؟
شایعترین بیماری های که با پیوند قرنیه درمان می شوند عبارتند از:
ورم قرنیه پس از جراحی آب مروارید
قوز قرنیه (کراتوکونوس)
کدورت یا لک قرنیه (اغلب پس از عفونت مکرر تب خال چشمی یا عفونت های میکروبی ایجاد می شود)
سوختگی شیمیایی قرنیه
بیماری های ارثی که باعث ایجاد کدورت یا ورم قرنیه می شوند.
پیوند قرنیه معمولاً با بیهوشی کامل انجام می گیرد. البته اگر به علت بیماری های دیگر مثلاً مشکلات قلبی یا ریوی امکان بیهوشی کامل وجود نداشته باشد فرد به کمک دارو خواب آلوده شده و چشم به صورت موضعی بی حس می شود. در این حالت بیمار دردی احساس نمی کند در موقع عمل جراح با استفاده از وسایل میکروسکوپی یک قطعه مدور از وسط قرنیه بیمار برداشته می شود و به جای آن یک قطعه گرد متناسب از قرنیه سالمِ دهنده را قرار می دهد و آن را با بخیه های خیلی ظریف به چشم بیمار می دوزد. عمل جراحی بین یک تا دو ساعت طول می کشد. بسته به شرایط، گاهی علاوه بر پیوند قرنیه عمل آب مروارید یا آب سیاه همزمان انجام می گیرد. پس از خاتمه عمل چشم پانسمان می شود.
قوز قرنیه
قوز قرنیه ( کراتوکونوس )
قوز قرنیه به معنای مخروطی شدن قرنیه می باشد. قرنیه لایه شفاف جلوی کره چشم است . اگر کره چشم انسان را به چراغ ماشینی تشبیه کنیم ، قرنیه را می توان به شیشه چراغ تشبیه کرد. در حالت عادی شکل قرنیه کروی و منظم می باشد و مانند یک لنز محدب نور را از خود عبور می دهد و تصویر واضحی روی شبکیه ایجاد می کند. ولی در کراتوکونوس ، شکل قرنیه تغییر می کند و بجای کروی بودن به حالت مخروطی و می توان گفت به شکل ” کله قندی ” یا قوز مانند در می آید و علائه بر آن نا منظم و نا صاف می شود. این مشکل باعث شده تصویر شفافی از شیئ در چشم ایجاد نشود و شخص دچار تاری دید شود.
علل کراتوکونوس کدامند؟
در اکثر موارد این بیماری هیچگونه علتی ندارد و در دوران نوجوانی شروع به ایجاد شدن کرده و به مرور زمان پیشرفت می کند . بنابراین کراتوکونوس ، برعکس آب مروارید بیماری جوانان و نوجوانان است. بندرت ممکن است عوامل ارثی و عوامل محیطی در ایجاد ان نقش داشته باشند . البته در کسانی که حساسیت شدید چشم دارند و مرتب چشم خود را مالش می دهند شانس بروز این بیماری وجود دارد.
آیا کراتوکونوس یک بیماری خطرناک محسوب می شود و به نابینائی منجر می گردد؟
خیر ، خوشبختانه در کراتوکونوس تنها قرنیه گرفتار شده و سایر لایه های حساس چشم نظیر عدسی ، شبکیه و عصب چشم طبیعی هستند و حتی اگر بیماری نهایت پیشرفت خود را بکند هرگز به نابینائی منجر نمی شود و پس از درمان معمولا” شخص بینائی خود را بدست می آورد.
درمان کراتوکونوس چیست ؟
درمان این بیماری بستگی به خفیف یا شدید بودن آن ، سن بیمار و وضعیت بینائی او دارد. در موارد خیلی خفیف که بیمار مشکل چندانی احساس نمی کند و دید نسبتا خوبی دارد نیاز به اقدام خاصی نبوده و بیمار بایستی پیگیری شود. در مواردی که برای بیمار کاهش بینائی ایجاد شده سعی می شود برای بیمار عینک تجویز شده و با عینک بینائی او اصلاح شود. در موارد پیشرفته تر که دید بیمار با عینک اصلاح نمی شود می توان از لنزهای تماسی استفاده کرد ، این لنزها از نوع لنزهای سخت بوده و با آموزشی که به بیمار داده می شود می تواند خودش لنزها را در چشم گذاشته یا خارج نماید. معمولا این لنزها در هنگام شب و موقع خواب بایستی از چشم خارج شوند . رعایت توصیه های پزشک معالج و مراقبت صحیح از لنزها و چشم ، می تواند از عوارض این لنزها جلوگیری کند.
چه موقعی به عمل جراحی نیاز است ؟
عمل جراحی اگرچه نتایج خوبی دارد ، ولی تنها وقتی توصیه می شود که بیمار با عینک دید مناسبی بدست نیاورد و قادر به استفاده از لنز نمی باشد . حتی توصیه می شود در صورتی که بیمار قبلا از لنز استفاده می کرده ، مجددا لنزهای او بررسی شده و در صورت نیاز لنزهای جدید تری برای او تجویز شود .ولی اگر بیمار به هر علتی قادر به استفاده لنز نباشد و با عینک هم دید مناسبی از نداشته باشد به ناچار کاندید اعمال جراحی خواهد بود.
چه اعمالی برای قوز قرنیه انجام می شود؟اعمال مختلفی برای این بیماری وجود دارد که شایعترین آنها رینگ های داخل قرنیه و پیوند قرنیه هستند. عمل کراس لینکینگ توسط اشعه UV یکی از شیوه های جدیدی است که در این بیماران استفاده می شود.
رینگ های داخل قرنیه
رینگ های داخل قرنیه حلقه هایی هستند که جهت اصلاح بعضی از بیماری ها داخل نسج قرنیه کار گذاشته می شوند و با تغییر شکل قرنیه باعث بهبود بینایی فرد می شوند . این رینگ ها امروزه عمدتا برای اصلاح کراتوکونوس ( قوز قرنیه ) استفاده می شوند . قطر این حلقه ها بین ۵ تا ۷ میلیمتر است و به صورت دو تکه یا یک حلقه کامل وجود دارند . ضخامت آن ها نیز متفاوت است ( بین ۱۵۰ تا ۴۵۰ میکرون ) و بر اساس شدت بیماری ، قطر و ضخامت آن ها انتخاب می شود . جهت کارگزاری آن ها از وسایل مکانیکی مخصوص و امروزه بیشتر از دستگاه لیزر فمتوسکند استفاده می شود . پس از ایجاد یک یا دو کانال در عمق قرنیه ، یک تکه یا دو تکه حلفه داخل کانال قرار گرفته و با فشاری که در نسج قرنیه اعمال می شود باعث منظم ترشدن سطح قرنیه و اصلاح بینایی می شوند . برای کارگزاری حلقه کامل بایستی یک برش گرد داخل قرنیه به صورت یک پاکت ایجاد شود .
انتخاب نوع حلقه ها ، ضخامت و قطر آن ها بستگی به وضعیت بیماری قرنیه و نیز سلیقه و تجربه پزشک معالج دارد . هم اکنون انواع مختلف این رینگ ها با استفائه از تکنولو‍ژی پیشرفته لیزر فمتوسکند در کلینیک پارسیان استفاده می شود.
پیوند قرنیه
مؤثر ترین عمل برای این بیماران مبتلا به قوز قرنیه شدید، پیوند قرنیه است . در گذشته پیوند قرنیه برروی کل ضخامت قرنیه انجام می شد ولی از آنجایی که لایه داخلی قرنیه که نقش حساسی در شفافیت قرنیه دارد در این بیماران طبیعی می باشد ، امروزه سعی می شود که پیوند به صورت ” لاملار ” یا نیم ضخامت انجام شود و تنها لایه جلوی قرنیه برداشته شده و پیوند شود و لایه داخلی آن باقی بماند. این تکنیک باعث کاهش قابل توجه ” رد پیوند قرنیه” می شود ، چرا که لایه داخلی باقی مانده دچار رد پیوند یا به اصطلاح Rejection نمی شود . البته امکان انجام این تکنیک در همه افراد وجود ندارد و در ۷۰ تا ۹۰ درصد افراد قابل انجام است.
نتیجه عمل پیوند نسبتا خوب است و موفقیت آن بالاست . ولی بایستی دانست که بعضی افراد پس از عمل دچار نزدیک بینی و آستیگماتیسم بالا می شوند که مجددا نیاز به عمل جراحی خواهند داشت. ضمنآ در صد کمی از افراد ممکن است دچار رد پیوند شده ونیاز به درمان داروئی، و در صورت عدم پاسخ نیاز به پیوند مجدد پیدا کنند. امکان رذ پیوند در ماهها و سالهای اول بیشتر است و هر چه زمان بگذرد از احتمال آن کاسته می شود . ولی بایستی گفت که اگر بیمار پس از ” رد پیوند ” بلافاصله به پزشک مراجعه کند به احتمال خیلی زیاد با درمان داروئی قرنیه او به حالت طبیعی بر می گردد . بنابراین به بیمارانی که پیوند شده اند توصیه می شود در صورت احساس هر گونه تاری بینائی ، قرمزی و ناراحتی چشم سریعا به پزشک معالج یا مراکز اورژانس چشم مراجعه کنند
عمل پیوند قرنیه به معنای حذف عینک نمی باشد و ممکن است این بیماران پس از عمل نیاز به عینک و یا اعمال اصلاح بینائی داشته باشند.
آیا راهی برای پیشگیری از قوز قرنیه و یا جلوگیری از پیشرفت آن وجود دارد ؟
عمل کراس لینکینگ توسط اشعه یو وی (CXL )
همان گونه که اشاره شد امروزه می توان با استفاده از اشعه UV پیشرفت بیماری را متوقف کرد. عمل کراس لینکینگ توسط اشعه UV روش جدیدی است که ما برای اولین بار در کلینیک پارسیان از آن استفاده نمودیم . در این روش بوسیله تاباندن اشعه بر سطح قرنیه ایجاد پیوند بین کلاژن های قرنیه و افزایش استحکام قرنیه می شود. حال حاضر این روش در کسانی استفاده می شود که قوز قرنیه آنها در حال پیشرفت است.