شب کوری (Nyctalopia) به عنوان یک بیماری مستقل شناخته نمی شود و پزشکان آن را از علائم وجود یک بیماری زمینه ای (مانند مشکلات و بیماری های شبکیه) می‌دانند. هر بیماری زمینه ای هم می تواند علل احتمالی زیادی داشته باشد که درمان آن بستگی به یافتن علت اصلی پدیدآورنده عارضه دارد.

شب کوری چیست؟

شب کوری به نداشتن دید خوب در شب یا در نور ضعیف (مانند سینما) اطلاق می‌شود و اغلب با ناتوانی سیستم بینایی در انطباق با سرعت مناسب، هنگام عبور از محیطی با نور خوب به محیطی با نور ضعیف همراه است. همانطور که اشاره شد، شب کوری به خودی خود یک بیماری نیست بلکه نشانه ای از وجود یک مشکل اساسی در چشم (معمولاً در شبکیه) است. لازم به ذکر است افرادی که دچار نزدیک بینی هستند هم بطور معمول مشکلاتی در دید شب دارند که علت آن شکست نامناسب نور در چشم به دلیل نزدیک بینی است و نه عارضه ای در شبکیه.

در نور کم یا محیط بدون نور چه اتفاقی برای چشم می افتد؟

چشمان ما دائما در حال تطبیق خود با نور محیط هستند؛ هنگامی که در نور کم یا محیط بدون نور هستیم، مردمک ها (دایره های سیاه در مرکز چشم ها) بزرگتر (گشادتر) می شوند تا نور بیشتری وارد چشم شود. بافتی هم در پشت چشم قرار دارد (شبكيه) که دو دسته سلول های میله ای و مخروطی را در خود جای داده است. سلول های مخروطی مسئولیت ديدن رنگ و اجسام رنگی را برعهده دارند و سلول های میله ای براي ديدن در تاریکی هستند. وقتی سلول های میله ای به دلیل بیماری، جراحت یا اشکال در ساختار آنچنان که باید کار نکنند، فرد در تاریکی یا دید خوبی ندارد یا اصلا نمی تواند ببیند.

شایع ترین علل احتمالی شب کوری چیست؟

شب کوری ممکن است دلایل متعددی داشته باشد، از جمله:

• نزدیک بینی
• آب مروارید
• رتینیت پیگمانتوزا (آر پي)
• دیابت
• استفاده از داروهای گلوکوم که باعث انقباض مردمک می‌شوند
• کمبود ویتامین A به خصوص در افرادی که تحت عمل جراحی بای پس روده قرار گرفته اند

لازم به ذکر است که تنها چشم پزشک (پس از معاینه کامل چشم و در صورت لزوم، انجام تصويربرداری های تخصصی) می تواند علت (علل) بروز شب کوری و روش های درمان آن را تشريح كند.

شب کوری چگونه درمان می شود؟

همان طور که اشاره شد، درمان شب کوری به علت بروز آن بستگی دارد. درمان می تواند به سادگی تجویز عینک جدید یا تعویض داروهای گلوکوم باشد تا معالجه شب کوری ناشی از آب مروارید که گاهی نیاز به جراحی دارد.

تذکر: اگر بیماری چشمی مربوط به شبکیه دارید، معاینه های دوره ای و منظم چشم پزشکی را جدی بگیرید.

چگونه می توان از شب کوری پیشگیری کرد؟

شما نمی توانید از رویدادهای مربوط به استعدادهای ژنتیکی بدنتان جلوگیری کنید اما می توانید سبک زندگی خود را تغییر دهید. برای پیشگیری از شب کوری، از مطالب زير كمك بگيريد:

• غذاهای حاوی ویتامین A بخورید. برخی از پیشنهادات عبارتند از:
  
  • هویج
  • طالبی
  • کدو حلوایی
  • اسفناج
  • شیر
  • تخم مرغ

• بطور منظم به متخصص چشم مراجعه کنید تا اگر در سیستم بینایی شما مشكلي وجود داشته باشد به موقع متوجه آن بشوید.
• اشعه ماوراء بنفش خورشید خطر ابتلا به آب مروارید، دژنراسیون ماکولا و گلوکوم را افزایش می دهد. پس لازم است عینک آفتابی بزنيد؛ این نوع عینک از چشمان شما در برابر نور خورشید محافظت می کند. البته باید اطمینان حاصل کنید عینک آفتابی شما شرايط زير را دارد:
  • مسدود کردن حداقل ۹۹ درصد از اشعه های UVA و UVB
  • محافظت از چشمان شما از تمام زوایا
  • فیلتر ۷۵ تا ۹۰ درصد نور آبی مرئی
• ورزش هم علاوه بر این که در کاهش فشار خون و سطح گلوکز خون موثر است، ممکن است خطر ابتلا به بیماری های چشمی را نیز کاهش دهد.

چه زمانی باید فورا به چشم پزشک مراجعه کرد؟

اگر هنگام رانندگی در شب مشکل دید دارید (یا اصلا نمی بینید) یا اگر در یک رستوران کم نور نشسته اید و به سختی می توانید اطرافتان را ببینید، ممکن است دچار شب کوری شده باشید؛ پس فوراً به چشم پزشک خود مراجعه کنید.