انتروپیون (en-TROH-pee-on) یکی از بیماری های چشمی است که بر اثر آن پلک به داخل چشم بر می گردد؛ این عارضه آزار دهنده سبب برخورد پوست پلک و مژه ها با سطح چشم شده، تحریک چشم را در پی خواهد داشت.

در صورت بروز انتروپیون، ممکن است پلک برای همیشه به سمت داخل برگردد یا فقط زمانی که فرد به شدت پلک می زند یا پلک هایش را روی هم فشار می دهد این شرایط را تجربه کند. انتروپیون در افراد مسن شایع تر است و اغلب فقط پلک پایینی را تحت تاثیر قرار می دهد.

قطره اشک مصنوعی و پمادهای روان کننده می توانند به تسکین علائم آنتروپیون کمک کنند اما معمولا برای اصلاح کامل وضعیت به جراحی نیاز است. در صورت عدم درمان، انتروپیون می تواند باعث آسیب به قرنیه، عفونت چشم و حتی از دست دادن بینایی شود.

علائم انتروپیون

علائم و نشانه های انتروپیون (برگشت پلک به داخل) که ناشی از اصطکاک مژه ها و پلک بیرونی با سطح چشم است، شامل موارد زير می باشد:

• احساس جسم خارجی در چشم
• قرمزی، سوزش یا درد چشم
• حساسیت به نور و وزش باد
• اشک ریزش بیش از حد
• ترشحات مخاطی و پوسته شدن پلک

درمان آنتروپیون

اگر براي شما تشخیص آنتروپیون داده شده و تجربه آن را دارید، با علائم زير بايد فوراً به دنبال درمان باشید:

1. افزایش سریع قرمزی چشم ها
2. درد شدید
3. حساسیت به نور
4. کاهش بینایی

موارد فوق نشانه های آسیب به قرنیه است که می تواند بینایی را به خطر بیندازد.

اگر احساس می کنید دائما چیزی در چشمتان وجود دارد یا متوجه شده اید تعدادی از مژه‌های تان به ‌سمت چشم می چرخند نیز لازم است فورا به چشم پزشک مراجعه کنید. اگر زمان ویزیت چند روز بعد تعیین شود، لازم است استفاده از اشک مصنوعی و پمادهای روان کننده حرکت پلک را شروع کنید.

به یاد داشته باشید اگر انتروپیون را برای مدتی طولانی بدون درمان رها کنید، می تواند باعث آسیب دائمی به سیستم بینایی شما شود.

عوامل مؤثر در بروز انتروپیون

انتروپیون می تواند ناشی از موارد زیر باشد:

• ضعف عضلانی:

با افزایش سن، ماهیچه های زیر چشم ضعیف شده و تاندون ها کشیده می شوند؛ این مورد شایع ترین علت آنتروپیون است.

• جای زخم یا جراحی های پوستی قبلی:

اسکار پدیدآمده در اثر سوختگی شیمیایی، ضربه یا جراحی می تواند انحنای طبیعی پلک را مخدوش کند و سبب آنتروپیون شود.

• عفونت چشم:

نوعی عفونت چشمی به نام «تراخم» در بسیاری از کشورهای در حال توسعه آفریقا، آسیا، آمریکای لاتین، خاورمیانه و جزایر اقیانوس آرام شایع است. این عارضه می تواند در داخل پلک زخم ایجاد کند و پس ازمدتی منجر به آنتروپیون و حتی کوری شود.

• التهاب:

تحریک ناشی از خشکی یا التهاب چشم می تواند سبب شود فرد پلک هایش را بمالد؛ این اقدام می تواند منجر به اسپاسم ماهیچه های پلک و چرخش لبه پلک به سمت داخل (آنتروپیون اسپاستیک) شود.

• عارضه رشد:

وجود آنتروپیون در بدو تولد (مادرزادی) ممکن است ناشی از چین اضافی پوست روی پلک باشد که باعث برگشت مژه ها به سمت داخل چشم خواهد شد.

عوامل خطر

عواملی که خطر ابتلا به انتروپیون را افزایش می دهند عبارتند از:

• سن: با افزایش سن، امکان ابتلا به این بیماری بیشتر می شود.
• سوختگی یا ترومای قبلی: اگر دچار سوختگی یا آسیب دیگری در صورت خود شده اید، بافت اسکار ایجاد شده ممکن است شما را در معرض خطر ایجاد انتروپیون قرار دهد.
• عفونت تراخم: از آنجا که تراخم می تواند باعث ایجاد زخم روی پلک های داخلی شود، افرادی که تراخم گرفته اند بیشتر در معرض ابتلا به انتروپیون هستند.

عوارض

تحریک و آسیب قرنیه جدی ترین عارضه انتروپیون است که در صورت عدم درمان به موقع می تواند منجر به از دست دادن دائمی بینایی شود.

پيشگيری

به جز انتروپیون ناشی از عفونت تراخم، سایر انواع آنتروپیون قابل پیشگیری نیستند. به یاد داشته باشید اگر پس از حضور در ناحیه ای که عفونت تراخم شایع است، چشمان تان قرمز و تحریک می شود، فوراً به چشم پزشک مراجعه کنید.

تشخیص انتروپیون

انتروپیون معمولاً با معاینه معمول چشم قابل تشخیص است. پزشک ممکن است در حین معاینه پلک های شما را بکشد، از شما بخواهد پلک بزنید یا چشمان خود را به شدت ببندید. این حرکات به او کمک می کند موقعیت پلک شما روی چشم، توان ماهیچه ای و محکم بودن آن را ارزیابی کند.

اگر انتروپیون ناشی از بافت اسکار جراحی قبلی یا شرایط دیگر باشد، پزشک بافت اطراف را نیز بررسی می کند.

درمان انتروپیون

با توجه به این که چه عاملی باعث آنتروپیون شده است، رویکرد درمانی متفاوت خواهد بود.

هنگامی که التهاب یا عفونت فعال باعث آنتروپیون (آنتروپیون اسپاستیک) می شود، ممکن است با درمان التهاب یا عفونت، پلک به حالت طبیعی بازگردد اما اگر اسکار بافتی رخ داده باشد، پس از درمان عارضه هم ممکن است آنتروپیون باقی بماند.

بطور کلی برای اصلاح کامل آنتروپیون به جراحی نیاز است اما اگر به هر دلیلی فرد نتواند جراحی را تحمل کند یا مجبور به تأخیر در انجام آن باشد، اقدامات کوتاه مدت می تواند مفید باشد.

درمان هاي غيرجراحي

• لنز تماسی نرم: ممکن است چشم پزشک به شما پیشنهاد کند از یک لنز تماسی نرم به عنوان نوعی بانداژ قرنیه برای کمک به کاهش علائم استفاده کنید.
• بوتاکس: تزریق مقدار کمی بوتاکس به پلک پایین می تواند پلک را به سمت بيرون بكشد. برای این نوع درمان ممکن است چند بار تزریق لازم باشد ولی اثر آن حداكثر تا شش ماه باقي مي ماند.
• بخیه هایی که پلک را به سمت بیرون می چرخانند: این روش را می توان در مطب با بی حسی موضعی انجام داد. پس از بی حس کردن پلک، چشم پزشک در نقاط خاصی از پلک آسیب دیده چند بخیه مي زند. بخیه ها پلک را به سمت بیرون می چرخانند و بافت اسکار ایجاد شده، پلك را (حتی پس از برداشتن بخیه ها) چند ماه در موقعیت خود نگه می دارد؛ این تکنیک هم یک راه حل بلند مدت نیست.
• نوار پوست: در این روش «نوار شفاف پوستی مخصوص» روی پلک ها قرار مي گيرد و مانع از چرخش پلك به داخل مي شود.

عمل جراحی

نوع جراحی رفع انتروپیون بستگی به وضعیت بافت اطراف پلک و علت پدید آمدن عارضه دارد.

اگر انتروپیون مربوط به سن باشد، جراح احتمالا قسمت کوچکی از پلک پایینی را برمی دارد و در گوشه بیرونی چشم یا درست زیر پلک پایینی چند بخیه می زند. این اقدام به سفت شدن تاندون ها و عضلات آسیب دیده کمک می کند.

قبل از این جراحی معمولا از بی حس کننده موضعی برای بی حس کردن پلک و اطراف آن استفاده مي شود و در صورت لزوم براي آرامش بیشتر بیمار از آرام بخش هم استفاده خواهد شد.

اگر انتروپیون بر اثر وجود بافت زخمی در قسمت داخلی پلک، تروما یا جراحی های قبلی پدید آمده باشد، ممکن است جراح با استفاده از بافت سقف دهان یا مجرای بینی بیمار، پیوند غشای مخاطی انجام دهد.

اقدامات پس از جراحی

• استفاده از پماد آنتی بیوتیک به مدت یک هفته
• کمپرس سرد برای کاهش کبودی و تورم

پس از جراحی احتمالاً علائم زير را نیز تجربه خواهيد کرد:

• تورم موقت
• کبودی روی چشم و اطراف آن

ممکن است بعد از جراحی، پلک سفت شود اما پس از مدتی این شرایط برطرف خواهد شد.

بخیه ها هم معمولا حدود یک هفته پس از جراحی برداشته می شوند.

می توانید انتظار داشته باشید تورم و کبودی نیز پس از حدود دو هفته از بین برود.

تسکین موقت پیش از جراحی

برای تسکین علائم انتروپیون تا زمان جراحی، می‌توانید موارد زیر را امتحان کنید:

• از روان کننده های چشم (اشک مصنوعی و پمادهای چشمی) برای محافظت از قرنیه و روان تر شدن حرکات پلک کمک بگیرید.
• نوار پوست (نوار چسب شفاف مخصوص پوست) را روی پلک خود بچسبانيد تا از چرخش آن جلوگیری کند. برای این اقدام بطور معمول باید یک سر نوار را نزدیک مژه های پایینی قرار دهید، سپس نوار را به آرامی پایین بکشید و انتهای دیگر آن را به بالای گونه بچسبانید؛ برای دقت بیشتر خوب است از چشم پزشک تان بخواهید روش صحیح قرار دادن نوار را به شما نشان دهد.