تیروئید چشمی
تیروئید چشمی چیست ؟
تیروئید چشمی عارضه‌ای است که در نیمی از مبتلایان به بیماری گریوز که منجر به فعالیت بیش از حد غده تیروئید میشود قابل مشاهده است. به عبارت دیگر گریوز عارضه‌ای خود ایمنی است که پرکاری تیروئید را به دنبال دارد و در نتیجه سوخت و ساز بدن سرعت می‌گیرد. در بیماری تیروئید چشمی التهاب موجب بروز انواعی از مشکلات در ماهیچه‌‌ها و بافت اطراف چشمها میشود.
یکی از شایع ترین علائم بیماری تیروئید چشمی برآمدگی چشم‌‌هاست. در برخی موارد دیگر این بیماری با مشکلات جدی تر برای چشمها و بینایی ظاهر میشود. آشنایی با شایع ترین عوامل خطرزا و علائم بیماری تیروئید چشمی می‌تواند به شناخت این بیماری کمک کند.
بر اساس مطالعات انجام شده در موسسه ملی سلامت در آمریکا بین ۲۵ تا ۵۰ درصد از افرادی که دچار عارضه گریوز هستند به بیماری تیروئید چشمی مبتلا میشوند.
علت تیروئید چشمی
از جمله عوامل خطرزا در بروز بیماری تیروئید چشمی می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- سابقه استعمال دخانیات: مصرف سیگار می‌تواند خطر ابتلا به این بیماری را تشدید کرده و حتی به بروز موارد شدیدتر این عارضه منجر شود.
- جنسیت: زنان بیش از مردان احتمال دارد به بیماری تیروئید چشمی مبتلا شوند.
- سن: افراد میانسال بیشتر در معرض ابتلا به این بیماری هستند.
- پرکاری تیروئید: ابتلا به عارضه گریوز لزوما به بیماری تیروئید چشمی منجر نمی‌شود اما بسیاری از بیماران به هر دو عارضه دچار میشوند.
علائم بیماری تیروئید چشمی
بیماری تیروئید به شکل‌‌های مختلفی سلامت چشمها را در معرض خطر قرار می‌دهد و با علائم زیر ظاهر میشود:
- سوزش یا احساس ناراحتی در چشمها
- خشکی چشم
- ورم یا پف کردن پلکها
- قرمز شدن قسمت سفید رنگ چشم (ملتحمه)
- احساس درد یک یا هر دو چشم
باز هم تأکید میشود که این مشکلات در فاز حاد بیماری پدید می‌آیند؛ به همین دلیل و برای جلوگیری از ورود به این فاز، افرادی که دارای پرکاری تیروئید هستند باید تحت نظر پزشک باشند؛ در فواصل زمانی معین آزمایش‌های لازم را انجام دهند و توجه کنند هورمون‌های تیروئیدی نوسان نداشته باشد. این گروه همچنین باید سبک زندگی شان را تغییر دهند؛ از دود سیگار به صورت جدی دوری کنند به این معنا که نه سیگار بکشند و نه در معرض دود آن قرار بگیرند؛ استرس‌ها را کاهش دهند؛ از مصرف نمک پرهیز نمایند و در فضای باز از عینک‌های آفتابی استفاده کنند.
نکته دیگری که لازم است در این فرصت به آن اشاره شود این است که بر اثر تیروئیدهای کم کار هم اگر فرد زمینه اتوایمیون (فعال شدن سیستم ایمنی بدن علیه بدن) داشته باشد ممکن است نظیر این علائم در چشم دیده شود.
روش درمان تیروئید چشمی
اولین قدم درمان بیماران مبتلا به تیروئید چشمی کنترل دقیق بیماری تیروئید است. تیروئید کنترل نشده آسیب‌های زیاد و در بعضی موارد غیرقابل جبرانی به همراه دارد. چنانچه با علائم تیروئید چشمی مواجه شدید حتما برای معاینه بالینی به چشم پزشک مراجعه کنید. تیم درمانگر شامل متخصص غدد و چشم پزشک با توجه به شرایط بیمار و میزان پیشرفت بیماری بهترین و موثرترین روش درمانی را تجویز می‌کنند.
باید به این نکته توجه داشت که در فاز حاد تیروئید چشمی، ممکن است عوارض با شیبی صعودی افزایش یابند ولی اگر به موقع به پزشک مراجعه کنند و به دستورات و توصیه‌های وی عمل نمایند این شیب به تدریج کُند شده و به حالت ایستا می‌رسد. در این شرایط برخی علائم قدری بهبود می‌یابند اما به طور کامل از بین نمی‌روند؛ به عنوان مثال مقداری از بیرون زدگی چشم همچنان باقی می‌ماند.
پس از این مرحله و در فاز غیرفعال تیروئید چشمی، جراح چشم فوق تخصص حدقه (اکولوپلاستی) برای به حداقل رساندن مشکلات وارد عمل میشود و با بهره گیری از مداخله جراحی به درمان و رفع عوارض حاصل از تیروئید چشمی می‌پردازد.
خوب است بدانید در این مرحله هم رفع هر یک از مشکلات، درمان خاص خود را می‌طلبد؛ به عنوان نمونه بیرون زدگی چشم با عمل حدقه ترمیم میشود؛ کشیدگی پلکها گاهی با تزریق بوتاکس و زمانی هم با جراحی اصلاح خواهد شد و…
نکته آخر این که بیماران مبتلا به پرکاری و کم کاری تیروئید باید هم تحت نظر یک فوق تخصص غدد باشند و هم توسط چشم پزشکی آگاه به این موضوع در فواصل زمانی مشخص ویزیت شوند تا مشکلات حاصل از تیروئید چشمی به حداقل ممکن کاهش یابد.