تفاوت ضعیفی چشم و آستیگمات
آستیگمات چشم یکی از بیماری های رایج در جهان است که می تواند افراد را در هر سنی درگیر کند. البته این بیماری با مشکل ضعیفی چشم متفاوت است؛ به همین دلیل، بهتر است قبل از هر اقدامی، با تفاوت های ضعیفی بینایی و آستیگمات آشنا شوید.
ضعف در بینایی مشکلی شایع است که دلایل مختلفی دارد. این مشکل می تواند ناشی از عوامل ژنتیک، تغذیه نامناسب یا استفاده نادرست از تلفن همراه، تلویزیون و رایانه باشد. در ادامه تفاوت ضعیفی چشم و آستیگمات را به طور مفصل شرح می‌دهیم.
آستیگمات چیست؟
آستیگماتیسم یکی از بیماری هایی است که با شکل نامنظم قرنیه یا عدسی چشم مرتبط است. علت اصلی این مشکل، خمیدگی نامتقارن قرنیه یا عدسی است که باعث می شود پرتوهای نور به صورت نامنظم شکسته شده و دید واضحی برای فرد فراهم نشود. به همین دلیل تفاوت ضعیفی چشم با آستیگمات بسیار زیاد است.
دو نوع آستیگماتیسم داریم:
- آستیگماتیسم منظم
در آستیگماتیسم منظم، قرنیه از یک طرف (مثلاً افقی) خمیدگی بیشتری نسبت به طرف دیگر دارد. این موضوع باعث می شود شخص بتواند خطوط عمودی را به راحتی تشخیص دهد اما در تشخیص خطوط افقی مشکل داشته باشد.
- آستیگماتیسم نامنظم
در این نوع، قرنیه دارای انحنای نامنظم و غیر یکسان است که بیشتر با نام لوچ شدن چشم شناخته می شود.
به همین منظور روش های درمان برای آستیگماتیسم منظم و نامنظم نیز متفاوت هستند.
علائم آستیگمات
مهمترین و اولین علامت آستیگمات چشم، تاری دید یا دوبینی است. این مشکل باعث می شود شخص تصاویر را به صورت مبهم یا دوتایی ببیند که اغلب از آن به عنوان تاری دید یاد می شود. با توجه به سطح آستیگماتیسم، ممکن است فرد نشانه های دیگری را هم تجربه کند. سردرد و سرگیجه از جمله علائم این بیماری هستند که می توانند به عنوان نشانه های افزایش آستیگمات تلقی شوند.
یکی دیگر از علامت های آستیگمات چشم، احساس فشار زیاد بعد از تمرکز طولانی یا حرکات سریع چشم ها است. این فشار ممکن است در فعالیت های روزانه مانند خواندن کتاب یا کار با رایانه اتفاق بیفتد و حتی گاهی اوقات با انجام تمرینات ورزشی افزایش می یابد. در کودکان، لوچ شدن چشمها (عدم توازن و قرینه بودن دو چشم) و تنبلی چشم نیز می توانند از نشانه های آستیگماتیسم باشند. به همین دلیل با مشاهده این نشانه ها حتماً باید به چشم پزشک مراجعه شود.
ضعیفی چشم به چه معناست؟
ضعیفی چشم به وجود اختلال یا ضعف در بینایی گفته می شود. این بیماری به ساختار کرۀ چشم هیچ ارتباطی ندارد و نشان از وجود مشکل در عملکرد سیستم بینایی است. میزان کاهش بینایی می تواند از کم بینایی در شب تا اختلال کامل در دید روز را شامل شود. این مشکل با تجویز عینک، تغییر شماره عینک یا انجام عمل لیزیک قابل درمان است.
مهمترین نشانه ضعف بینایی، واضح ندیدن اشیا و اجسام است. همچنین، ممکن است با افزایش سن، سردرد و سرگیجه هم به عنوان علائم همراه ظاهر شود. برای درمان این مشکلات، انجام معاینه های منظم چشم و مشاوره با چشم پزشک ضروری است.
علائم ضعیفی چشم
به طورکلی این مشکل، به وجود اختلال در بینایی اشاره دارد که می تواند موروثی باشد. همچنین بیماری هایی مانند دیابت نیز می توانند بر عملکرد بینایی و حتی کل بدن تأثیر بگذارد. مهم ترین نشانه ضعف بینایی، نزدیک بینی و دوربینی یا دوبینی است. این مشکلات اغلب با تاری دید، سردرد و یا حساسیت به نور همراه هستند. همچنین ممکن است فرد گاهی اوقات نورهای غیرواقعی ببیند. به عنوان مثال احساس کنید که چیزی در برابر چشم‌های تان جرقه می زند؛ این مشکل به دلیل تحریک شبکیه چشم رخ می دهد.
از دیگر علائم ضعف بینایی، خستگی مفرط است؛ به طوری که مدام احساس می کنید به نور بیشتری نیاز دارید یا باید چشم های خود را بمالید. اگر در برابر چشمتان نقاط سیاه و سفیدی ظاهر می شود یا اشکالی نامنظم مانند تارعنکبوت مشاهده می کنید نیز حتماً باید به چشم پزشک مراجعه کنید. این عارضه به مگس پرانی چشمها اشاره دارد که یکی از علائم اختلال در بینایی است.
روش های تشخیص آستیگماتیسم و ضعف چشم
آستیگمات چشم معمولاً توسط چشم پزشک تشخیص داده می‌شود. در اغلب موارد، پزشک از تست بینایی و اندازه گیری دقیق بینایی شخص با عینک (یا لنز) و بدون آن برای تشخیص آستیگماتیسم و ضعیفی چشم استفاده می‌کند. البته در ادامه مبحث مهمترین تفاوت آستیگمات و ضعیفی چشم را بیان خواهیم کرد. روش دیگری که برای تشخیص آستیگماتیسم مورد استفاده قرار می گیرد تست سه نقطه است. در این آزمون شخص باید به سه نقطه که در فواصل مختلفی قرار دارند نگاه کند؛ اگر در وضوح دید شخص بین این سه نقطه تفاوت وجود داشته باشد احتمالاً دارای آستیگمات است.
برای تشخیص ضعف چشم از تست های مختلفی (مانند E چارت) استفاده می‌شود. در این روش فرد باید از فاصله مشخصی به حروف نگاه کند و به تدریج حروف کوچکتر را بخواند تا بینایی اش مورد ارزیابی قرار گیرد.
روش دیگر استفاده از پروفیلومتری است. این دستگاه شکل و انحنای سطح قرنیه چشم را به طور دقیق اندازهگیری می کند. این اطلاعات به چشم پزشک کمک می کند تا نقص ها و اختلالات بینایی را تشخیص دهد.
تست بینایی نیز برای اندازهگیری قدرت عدسی چشم و تشخیص آستیگماتیسم به کار می رود. این آزمون معمولاً با استفاده از ابزارهای خاص انجام می‌شود. توجه داشته باشید که تشخیص آستیگمات و ضعف چشم باید توسط اپتومتریست (بینایی سنج) و چشم پزشک صورت گیرد و در صورت نیاز به درمان، چشم پزشک راه حل های لازم را ارائه می دهد.
تفاوت های آستیگمات و ضعیفی چشم چیست؟
باتوجه به مطالب ذکر شده در بالا فرق ضعیفی چشم با آستیگمات بسیار زیاد است، در نتیجه روش های درمانی این دو عارضه نیز متفاوت خواهد بود و این دو بیماری به عنوان دو مفهوم جداگانه در حوزه چشم پزشکی شناخته می شوند.
از دیگر انواع مشکلات بینایی می توان به از دست رفتن بینایی مرکزی، وجود مشکل در دید محیطی و جانبی، شب کوری و عدم دید در نقاط مختلف و تاری دید نام برد. باز هم تاکید می شود که برای درمان هر کدام از بیماری های چشم، روش‌های مختلفی وجود دارد و تنها با مراجعه به چشم پزشک می‌توان این بیماری ها را درمان کرد.
علت آستیگماتیسم و ضعف چشم
همان‌طور که در بالا خواندید آستیگمات و ضعیفی چشم دو بیماری کاملاً متفاوت هستند. وقتی که شخص دچار ضعف در سیستم بینایی می‌شود، بخشی از بینایی او دچار مشکل خواهد شد. درحالی که آستیگمات، ناشی از مشکلاتی در لنز چشم است مشکلاتی که باعث تاری دید می شود. به سخن دیگر هر کدام از بیماری های چشم دلایل خود را دارند. در اینجا لازم به ذکر است که بیماری های مزمن مانند دیابت می توانند روی بینایی افراد تأثیر بگذارند.
علائم
آشنایی با علائم شایع ضعف چشم و کژبینی امر مهمی است که افراد بتوانند به موقع اقدامات لازم را انجام دهند. این علائم عبارتند از:
- تاری یا تحریف دید: تجربه تاری دید یا تحریف دید از نشانه های بارز ضعف چشم است.
- خستگی چشم: اگر چشمان شما به سرعت خسته می شوند، این می تواند نشانه ای از مشکلات بینایی باشد.
- سردرد: افرادی که با مشکلات بینایی مواجه هستند، ممکن است سردردهای گاه به گاه یا دائمی را تجربه کنند.
- مشکل دید در شب: دید ناکافی یا تاری دید در شب نیز یکی از نشانه های ضعف چشم است.
- دوبینی: اگر دو تصویر از یک شیء را مشاهده می کنید، می تواند به وجود کژبینی اشاره داشته باشد.
- حساسیت و سوزش چشم: حساسیت مداوم چشم ها و سوزش آنها نیز ممکن است ناشی از مشکلات بینایی باشد.
عوامل موثر در بروز آستیگمات یا کژبینی
علت بروز کژبینی می‌تواند ژنتیکی یا آسیب دیدگی چشم، بیماری های مختلف یا حتی جراحی ها باشد. در بعضی از موارد هم کژبینی با نازکی بخشی از قرنیه و وضعیتی به نام کراتوکونوس (keratoconus) همراه است. درمان کژبینی اغلب شامل تجویز لنز و مداخله پزشکی می شود.
درمان آستیگماتیسم و ضعیفی چشم
- استفاده از عینک
استفاده از عینک یکی از ساده ترین و موثرترین راهکارهای درمان است. این روش توسط بسیاری از چشم پزشکان تأیید شده و توصیه می‌شود. در این عینک ها از لنزهای استوانه ای شکل استفاده می شود که به تصحیح تاری دید کمک می کنند. افراد همچنین می توانند از عینک‌های تک دید یا دوبین برای بهبود دید استفاده کنند.
مخصوصاً افراد مسن ممکن است نیاز به عینک دو منظوره داشته باشند که هم نزدیک بینی را تصحیح کند و هم بر پیرچشمی تأثیر بگذارد.
البته نباید از یاد برد که استفاده از عینک، محدودیت های بسیار و مشکلات خاص خود را دارد.
- استفاده از لنزهای تماسی
لنزهای تماسی نیز بطور موثر به درمان آستیگماتیسم منظم کمک می کنند. این لنزها باعث بهبود بینایی و افزایش وسعت میدان دید می شوند. نوعی از لنزهای تماسی به نام “توریک” نیز برای درمان آستیگماتیسم مورد استفاده قرار می گیرد.
- استفاده از روش ارتوکراتولوژی
در این روش درمانی، از لنزهای تخصصی و سخت برای تغییر فرم قرنیه استفاده می شود. برای این نوع درمان، بیمار باید به مدت خاصی لنز را روی چشم قرار دهد و سپس آن را بردارد. این فرآیند به تقویت عضلات چشم کمک کرده و درمان آستیگماتیسم را تسهیل می‌کند.
- استفاده از روش لیزیک چشم
روش‌های لیزیک چشم (پی آر کی (PRK)، ترنس پی آر کی، فمتولیزیک و فمتو اسمایل) جدیدترین و موثرترین گزینه‌های درمانی برای رفع آستیگماتیسم، دوربینی و نزدیک بینی هستند. در این روش‌ها به کمک لیزر، لایه های قرنیه تغییر می کند و عوارض نامبرده بهبود می یابد.
ورزش‌های چشمی
انجام ورزش های چشمی نیز می تواند به تقویت عضلات چشم و در پی آن بهبود بینایی (و البته نه رفع عیوب انکساری) کمک کند. این ورزش ها شامل حرکات گردشی چشم به سمت های مختلف هستند.
مراقبت از چشمها
مراقبت مداوم از چشمها، به خصوص برای افرادی که بطور مداوم از رایانه یا تلفن همراه استفاده می‌کنند، امری حیاتی است. استفاده مداوم از این دستگاه ها می تواند به خستگی چشم و بروز مشکلات بینایی منجر شود. بنابراین نکاتی مانند پلک زدن مکرر، استراحت دادن به چشمها و انجام تمرینات چشمی می تواند به حفظ سلامت چشم ها کمک کند.
تغذیه مناسب
تغذیه مناسب نیز از جمله عواملی است که می تواند به سلامت چشم ها کمک کند.
روش های پیشگیری
بله، توصیه هایی برای جلوگیری از بروز آستیگماتیسم و حفظ سلامت چشم ها وجود دارد. این توصیه ها عبارتند از:
۱. رفتار مناسب هنگام کار با رایانه و دستگاه های الکترونیکی
هر ۲۰ دقیقه کار با رایانه، به مدت ۲۰ ثانیه به فاصله دور نگاه کنید.
تنظیم درست نور محیط، به این معنا که نور محیط باید نه خیلی تیره باشد و نه خیلی روشن؛ همچنی، نور نباید رو به صفحه رایانه باشد.
۲. ورزش‌های چشمی
گشاد کردن و بستن چشم ها به صورت منظم
چرخش چشم ها به سمت های مختلف
تمرین تمرکز با نگاه کردن به اشیاء نزدیک و دور
۳. مراقبت در تغذیه
مصرف مواد مغذی حاوی ویتامین ها و مواد معدنی مفید برای چشم مانند ویتامین های A، C، E و آهن
مصرف مواد غذایی حاوی آنتی اکسیدان ها مانند میوه ها و سبزیجات
استفاده از ماهی های چرب که حاوی امگا-۳ هستند
۴. رعایت بهداشت چشم
پلک زدن مکرر: پلک زدن مکرر برای حفظ رطوبت چشم ها و جلوگیری از خشکی چشم مفید است
استفاده از عینک های محافظ: در شرایط نور زیاد یا در معرض اشعه UV استفاده از عینک محافظ الزامی است
۵. مراجعه منظم به چشم پزشک
برای بررسی و معاینه منظم چشم ها لازم است به طور دوره ای به چشم پزشک مراجعه کنیم
همچنین، توصیه می‌شود که در مواجهه با هرگونه علامت یا مشکل چشمی به چشم پزشک مراجعه کنید.
جمع بندی
در نهایت، برای حفظ سلامت چشم ها و جلوگیری از بروز مشکلات بینایی، معاینه منظم و مشاوره با یک چشم پزشک ضروری است. همچنین هرگاه علائم غیرعادی در دید یا بینایی خود مشاهده کردید لازم است بلافاصله به پزشک تان مراجعه کنید تا تشخیص صحیح و درمان مناسب را دریافت نمایید.