اشک‌ریزش (اپی‌فورا)
اشک ریزش یا اپی فورا چیست؟
Epiphora يك اصطلاح پزشکی به معنای آبریزش چشم، اشک ریزش یا ازدیاد جریان اشک است.
بطور معمول اشک، حرکت چشمان شما را روان و از چشم ها محافظت می کند. عارضه Epiphora اما زمانی اتفاق می‌افتد که چشمان شما اشك زيادتري (بیش از نیاز چشم) توليد كند و يا مانعي در مسیر خروج اشك از چشم وجود داشته باشد.
Epiphora ممکن است به دلایل زیادی رخ دهد که بسیاری از آنها نیازی به درمان ندارند. همچنین می تواند یک وضعیت موقتی باشد يا نشانه ای از عفونت جدی چشم یا انسداد مجاری اشکی. پس اگر مدام اشک ریزش دارید لازم است به چشم پزشک مراجعه کنید.
اشک ریزش در چه کسانی دیده می شود؟
اکثر مردم در طول زندگی چندین بار Epiphora را تجربه می كنند، اما این عارضه در نوزادان و بزرگسالان بالای ۵۰ سال شایع تر است.
آبریزش یک چشم، اشک ریزش یک طرفه نامیده می شود و اگر هر دو چشم به طور همزمان آبریزش داشته باشند، فرد اشک ریزش دو طرفه دارد.
واضح ترین شکل آن چشم هایی که بیش از حد خیس هستند یا اشک ریزش دارند:
- جاری شدن اشک روی صورت
- وقتی فرد گریه نمی کند یا نمی خندد هم اشک در چشمانش جمع می شود
بسته به علت ایجاد اشک ریزش ممکن است فرد مشکلات دیگری را نیز در داخل یا اطراف چشم تجربه کند، از جمله:
- چشم درد
- خارش
- چشم قرمز
- دید ابری یا نامشخص
- سردردهای سینوسی
علل آبریزش
آبریزش چشم ها معمولاً نشانه ای از مشکل دیگری است که بر چشم ها یا سیستم اشکی تأثیر می گذارد. برخی از شایع ترین علل بروز اپیفوریا عبارتند از:
- آلرژی
- بلفاریت
- مجاری اشک مسدود شده (انسداد مجرای اشکی)
- خشکی چشم
- گل مژه
- شالازیون ها
- انتروپیون
صدمات چشمی هم می تواند باعث بروز این عارضه شود، از جمله:
- محرک های محیطی مانند دود یا آلودگی هوا
- قرنیه خراشیده (ساییدگی قرنیه)
- آلودگی، مواد شیمیایی یا هر جسم خارجی که برای مدت طولانی با چشم تماس داشته باشد
عفونت‌هایی مانند چشم صورتی (کانژنکتیویت) یا عفونت‌های سینوسی (سینوزیت) هم می‌توانند باعث آبریزش چشم شوند.
اشک ریزش چگونه تشخیص داده می شود؟
اشک ریزش با معاینه توسط چشم پزشك تشخیص داده می شود. برای این معاینه ممکن است پزشک قطره رنگی را در چشمان شما بریزد تا مشاهده کند اشك چگونه تخلیه می شود. معمولاً اشک، قطره‌ها را می‌شوید و ظرف چند دقیقه از چشم شما رنگ خارج مي شود. اگر این اتفاق روی ندهد، احتمال دارد مجرای اشکی مسدود شده باشد. در این شرایط ممکن است به چند آزمایش تصویربرداری هم نیاز داشته باشید، از جمله: اشعه ایکس و سی تی اسکن.
پزشك شما اگر احتمال دهد اشک ریزش به دلیل مشکلی در مجاری اشکی یا سینوس ها ایجاد شده، ممکن است از یک آندوسکوپ – لوله ای بلند و منعطف با یک منبع نور در انتهای آن – برای مشاهده داخل حفره بینی استفاده کند.
اشک ریزش چگونه درمان می شود؟
چگونگی درمان آبریزش چشم به علت ایجاد آن بستگی دارد. بسیاری از افراد اشک ریزش موقتی را تجربه می کنند که خود به خود و بدون هیچ درمانی برطرف می شود.
درمان ها
داروها: اگر اشک ریزش ناشی از آلرژی یا عفونت باشد، برای درمان آبریزش چشم به دارو نیاز خواهید داشت. اگر به بیماری سندرم چشم خشک (خشکی چشم) مبتلا باشید، ممکن است چشم پزشک برای شما اشک مصنوعی یا قطره های چشمی دیگر تجویز کند.
برداشتن اجسام خارجی: اگر جسمی خارجی در چشم شما وجود داشته باشد یا چیزی به چشم شما برخورد کرده و به آن آسیب رسانده باشد، پزشك جسم خارجی را بر می دارد یا آسیب را درمان می کند. اگر جسم خارجی به چشم شما آسیب جدی وارد کرده باشد، ممکن است نیاز به جراحی هم داشته باشید.
پاکسازی مجاری اشک مسدود شده: اگر مجاری اشک مسدود شده باشد، چشم پزشك مسیرها را باز می کند. گاهی مجاری اشکی با شستشوی محلول نمکی باز می شوند و در برخی شرایط، از یک پروب به صورت دستی برای باز کردن مجرا استفاده مي شود. اگر انسداد مجاری اشکی با شستشو توسط سرم نمکی یا با پروب و آندوسكوپي برطرف نشود، ممکن است برای باز کردن آنها نیاز به جراحی باشد.
ترمیم چشم‌ها یا پلک‌ها: اگر شکل ظاهری چشم‌ها یا پلک‌ها باعث ایجاد اشک ریزش شده باشد، چشم پزشک آسیب ها را ترمیم خواهد کرد. برای اصلاح برخی مشکلات ممکن است به انجام جراحی هم نیاز باشد.
پس از شروع درمان، لازم است به این نکات هم توجه کنید:
- اگر دارویی برایتان تجویز شده، آن را مطابق دستور مصرف کنید. این امر به ویژه در مورد مصرف آنتی بیوتیک ها باید با دقت رعایت شود. به این معنا که باید تا زمانی که پزشک تان تجویز کرده آنتی بیوتیک را مصرف کنید، حتی اگر علائم بیماری بهبود یافته باشد. در غیر این صورت ممکن است عفونت دوباره عود کند، بدتر شود یا به سایر قسمت های بدن سرایت کند.
- چشمان خود را مالش ندهید.
- هنگام خشک کردن اشک اضافی، کره چشم خود را با چیزی مانند دستمال یا حوله لمس نکنید؛ این اقدام ممکن است به چشم شما آسیب برساند یا علت آبریزش چشم را تشدید کند.
چگونه می توان خطر اشک ریزش را پيشگيري کرد؟
پیشگیری از بروز اشک ریزش بسته به این است که علت بروز آن را بشناسید؛ گاهی ممکن است هیچ راهی برای جلوگیری از این عارضه وجود نداشته باشد. همچنین اگر چشمان شما توسط چیزی که در هوا وجود دارد تحریک می شود یا علائم آلرژی را تجربه می کنید، احتمالاً نمی توانید از آبریزش چشم جلوگیری کنید.
برای هر فعالیتی که ممکن است به چشمان شما آسیب برساند، از تمام تجهیزات مناسب – از جمله محافظ چشم – استفاده نمایید و اگر می توانید، از محرک های آلرژی دوری کنید.
با چشم پزشك تان هم در مورد راه هایی که ممکن است بتواند از آبریزش چشم جلوگیری کند، مشورت کنید.
آیا در دوران نقاهت بیماری اشک ریزش باید از کار یا مدرسه غیبت کنید؟
احتمالاً در دوران نقاهت اشک ریزش نیازی به غیبت از محل کار یا مدرسه ندارید اما اگر برای ترمیم آسیب وارده به چشم به جراحی نیاز داشته باشید باید چند روزی از کار خود مرخصی بگیرید یا برخی از کلاس ها را از دست بدهید.
یادتان باشد قبل از شروع مجدد هرگونه فعالیت بدنی پس از جراحی با چشم پزشک خود مشورت کنید.
چه زمانی باید به چشم پزشك خود مراجعه کنید؟
در صورت داشتن هر یک از علائم زیر به چشم پزشك مراجعه کنید:
- چشم درد
- تورم چشم
- احساس یا مشاهده توده یا برآمدگی در چشم
- آبریزش دائمی چشم ها
- هر گونه تغییر در بینایی یا آبریزشی که دیدتان را دچار مشكل کند
نکته: اگر ضربه ای به چشم شما وارد شود، یا ناگهان بینایی یک یا هر دو چشم خود را از دست بدهید لازم است فورا به اورژانس مراجعه کنید.
تفاوت بین اشک ریزش و اشک عادي چیست؟
اشک عادي حاصل تولید سالم اشک در چشم است که به طور خودکار اتفاق می افتد. این اشک حرکت چشمان شما را روان و از چشم هایتان محافظت می کند.
انسان دو دسته غده اشکی دارد که سیستم اشکی او را تشکیل می دهند:
غدد اشکی اصلی که در نزدیکی گوشه بیرونی و بالایی چشم ها اشک تولید می کنند تا مواد خارجی را از چشم خارج کند. این غدد همچنین هنگام گریه اشک تولید می کنند.
غدد اشکی جانبی اما در پشت پلک بالا و پایین قرار دارند. این غدد، اشکی را تولید می کنند که چشم ها را مرطوب نگه می دارد.
روش‌های پیشگیری در منزل
- استراحت در حین مطالعه، تماشای تلویزیون یا استفاده از کامپیوتر
- روان کردن چشم ها با قطره های چشمی تجویز شده توسط چشم پزشک
- نگه داشتن یک پارچه گرم و مرطوب روی چشم یا چشم آسیب دیده
- ماساژ دادن پلک برای رفع انسداد
- پاک کردن هرگونه آلودگی از چشم و پلک